Wat

Transbaso is een interuniversitair SBO-onderzoeksproject gefinancierd door IWT.* Doel van het onderzoeksproject is processen van school- en studiekeuze bij de overgang van basis- naar secundair onderwijs onderzoeken in de steden Antwerpen en Gent. Daarnaast is het eveneens de bedoeling tools te ontwikkelen die deze overgang vlotter zouden moeten doen verlopen en vervolgens de effectiviteit van deze tools onderzoeksmatig vast te stellen.

Transbaso is een innovatief valorisatie- en onderzoeksproject voor de Vlaamse onderwijscontext. Het feit dat school- en studie-oriënteringsprocessen sterk sociaal gedetermineerd zijn, is zeer goed gedocumenteerd. Elk selectiemoment in de onderwijscarrière van kinderen fungeert als een sociale drempel. Een van de eerste cruciale drempels in het Vlaamse onderwijssysteem is de transitie van het basis- naar het secundair onderwijs. We weten echter weinig over deze processen zelf en over de effectiviteit van interventies en de dynamische interacties tussen de verschillende betrokkenen bij school- en studie-oriëntering. Transbaso is daarom uiterst relevant, zowel vanuit een sociaal als een economisch perspectief. Sociaal gedetermineerde studie- en schooloriëntatieprocessen leiden tot sociale ongelijkheid, maar ook tot onjuiste toewijzingen van menselijk kapitaal en tot een structureel verlies van economische meerwaarde. Meerdere bij het onderwijs betrokken actoren (o.a. schooldirecties, sociale en economische organisaties, schoolbegeleidingsdiensten en het Vlaamse Ministerie van Onderwijs) beschouwen Transbaso dan ook als een essentieel en noodzakelijk toegepast onderzoeksproject, als we het Vlaamse onderwijs aan de top willen behouden.

Valorisatie

Algemene valorisatiedoelstellingen

  • Het creëren, implementeren en evalueren van interventies die de effectiviteit van de transitie (proces van school- en studiekeuze) van basis- naar secundair onderwijs willen verhogen;
  • Het aanbieden van duurzame en effectieve instrumenten voor leerlingen, leraren, scholen en buurtomgevingen om hen bij de processen van studie- en schooloriëntatie te ondersteunen.

De resultaten van de beoogde valorisatieprocessen kunnen worden gesitueerd binnen de verschillende onderwijscontexten (school, leraar, leerling, ouder, buur, etc.). De kracht van de valorisatieprocessen die we beogen liggen in het versterken van de dynamische interacties tussen alle actoren die in het studie- en schooloriënteringsproces van leerlingen betrokken zijn.

De concrete valorisatiedoelstellingen zijn:

  • Het beter identificeren, in kaart brengen en communiceren van de brede talenten, kennis, kwaliteiten en interesses van alle kinderen, ongeacht hun sociale en/of culturele achtergrond;
  • Het verhogen van de kennis van het secundaire onderwijssysteem en het veranderen van de negatieve percepties van technisch en beroepsonderwijs voor al degene die in het studie- en schooloriënteringsproces betrokken zijn;
  • Het ontwikkelen van een meer uitgebreide en meer effectieve communicatie tussen ouders en school/leraren en tussen school/leraren van basis en secundair onderwijs;
  • Het professionaliseren van scholen en leraren in de ontwikkeling van een oriënteringsbeleid en in het implementeren ervan in de dagelijkse school- en klaspraktijk;
  • Het creëren en versterken van netwerken tussen verschillende onderwijsactoren zodat ze elkaar beter leren kennen en leren zien als potentiële medewerkers;
  • Het evalueren van praktijken – die aan studie- en schooloriëntering zijn gerelateerd – binnen de ruimtelijke en organisatorische structuren van de school.

Valorisatie aanpak en strategieën

De valorisatiedoelstellingen zullen worden gerealiseerd door de ontwikkeling van vier Transbaso producten.

  • ASCBASO
  • COMBASO
  • NETBASO
  • FACTBASO

Onderzoek

Onderzoeksdoelstellingen

We onderscheiden twee onderzoeksdoelstellingen:

  • Het diepgaand bestuderen van de processen van school en studiekeuze voor de transitie van basis- naar secundair onderwijs binnen de Vlaamse onderwijscontext;
  • Het evalueren van de effectiviteit van drie Transbaso instrumenten en de "goede praktijken" bij verschillende gebruikers.

Onderzoeksaanpak

Het onderzoeksdesign gaat uit van een "multi-method benadering" van interventies op het terrein (in de praktijk) en een "herhaald quasi-experimenteel design" via een "Design-Oriented benadering". De samenwerking tussen de praktijk en het onderzoeksteam zal worden gerealiseerd door de creatie van een "praktijkgemeenschap" (Community of Practice) voor elk experiment.

  • Methodologisch kenmerk 1: "multi-method benadering" om de bedoelde en niet bedoelde effecten van interventies te evalueren: een combinatie van kwantitatieve en kwalitatieve methodes;
  • Methodologisch kenmerk 2: "design-oriented benadering" voor onderwijsonderzoek: experimentele scholen worden gecoached;
  • Methodologisch kenmerk 3: "communities of practice": opzetten van een "praktijkgemeenschap" die bestaat uit ouders, leerlingen, zorgteam, leraren en schoolbeleidsactoren, buurtwerking voor elk experiment.

De iteratieve actie-onderzoek cirkel ziet er als volgt uit:

  • De eerste stap van de dataverzameling is een ‘baseline’ meting.
  • Vervolgens worden drie opeenvolgende en geïntegreerde rondes van actie-onderzoek en dataverzameling uitgevoerd:
    • Een kwantitatieve survey voor de interventies in 24 experimentscholen en 12 controlescholen;
    • Een kwalitatief evaluatieproces en dataverzameling van elk van de interventies in de 24 experimentscholen;
    • Een kwantitatieve survey na de interventies in 24 experimentscholen en 12 controlescholen.

Deze benadering biedt garanties dat de onderzoeksdoelstellingen de valorisatiedoelstellingen ondersteunen en voeden, maar ook dat de onderzoeksresultaten zullen worden geïntegreerd in de uiteindelijke valorisatieproducten.

Coördinatieraden

Twee coördinatieraden zullen de processen van onderzoek en valorisatie superviseren:

Het onderzoekconsortium

Het consortium bestaat uit twee projectencoördinatoren: een valorisatiecoördinator (CDL, UGent) en een onderzoekscoördinator (POLI, VUB). Vier partners hebben elk een onderzoeker (CDL, UGent, CuDOS, UGent, POLI, VUB and IOIW, UA). Twee andere partners hebben elk een valorisator (SW, AP Hogeschool en HESW, HoGent).

 

De gebruikersgroep

Een gebruikersgroep zal input, feedback een aanbevelingen geven aan het consortium. De gebruikersgroep bestaat uit onderzoekers, participerende scholen, schoolbegeleidingsdiensten, leerlingenbegeleidingscentra (CLB), sociale organisaties en beleidsmakers.